Azospermi Tedavisi Nedir? Tedavisi İstanbul

Erkek kısırlığı sebeplerinden biri olan azospermi, menide hiç canlı sperm hücresinin bulunmamasıdır.

Düzenli cinsel ilişkiye ve hiçbir doğum kontrol yöntemi kullanılmamasına rağmen 1 yıl içinde gebeliğin gerçekleşmediği durumlarda infertilite yani kısırlık probleminin varlığından şüphelenilir. Erkekten kaynaklanan infertilitenin sebepleri arasında azospermi de yer alır. Kısırlık sorunu yaşayan erkeklerin yaklaşık yüzde 10 ila 15'inde azospermi teşhis edilir.

Genellikle belirti vermeyen bu sağlık problemi, infertilite tedavisi arayışına giren çiftlerin tetkik edilmesi sonucu saptanır. Ancak çözümsüz bir sağlık sorunu değildir.

Günümüzde doğru azospermi tedavileri sayesinde gebeliği yakalayan çiftlerin sayısı hiç de az değildir. Cerrahiden ilaç tedavisine kadar çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilir, böylece erkek kısırlığı sorununu ortadan kaldırabilmektedir.

Azospermi Nedir?

Sağlıklı bir erkeğin menisinin 1 mililitresinde en az 15 milyon sperm bulunur, bu sayı 200 milyona kadar yükselebilir. Menide hiç canlı hücre olmaması ise azospermi olarak adlandırılır.

Cinsel birleşme sonrası boşalmada yaklaşık 39 milyon sperm hücresi bulunur. Azospermi sorunu yaşayan erkekler de boşalır, ancak atılan menideki canlı sperm sayısı sıfırdır. Bu gözle görülebilecek bir olgu olmadığı için kişinin bunu anlaması mümkün değildir.

Genellikle çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin infertilite tedavisine başlaması ve sonrasında yapılan tetkiklerle ortaya çıkan azospermi mutlaka tedavi edilmesi gereken bir problemdir. Erkek infertilitesi şikayeti olan her 10 erkekten birinde görülen azospermi, sperm üretiminde, kanal yapılarında ya da testislerdeki bir sorundan kaynaklanır.

Azospermi şikayeti olan erkeklerin doğal yoldan çocuk sahibi olması imkansızdır. Çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilen bir hastalık olması çiftlere umut vermektedir. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa bebek müjdesi de o kadar erken gelecektir.

Azospermi Nedenleri Nelerdir?

Erkek infertilitesi nedenleri arasında yüzde 10'luk bir paya sahip olan azospermi, doğuştan olabileceği gibi sonradan da gelişebilir.

Testisleri uyaran hormonun yetersiz kalması, gelişim bozukluğu ya da kanallarda bir tıkanıklık yaşanması nedeniyle ortaya çıkabilen azosperminin nedenlerini 3 grupta toplamak mümkündür. 

• Testis Öncesi (pretestiküler) Faktörler: Hormon kaynaklıdır. Hipogonadizm, tiroid poblemleri, hormon ilaçları başlıca etkenlerdir. Sekonder testiküler yetmezlik olarak ele alınır. 
• Testis Kaynaklı (testiküler) Faktörler: Sperm üretimini negatif etkileyen unsurlardır. Kemoterapi ve radyoterapi, kabakulak, testis iltihabı, inmemiş testis, kromozal anomaliler gibi etkenler sayılabilir. Primer testiküler yetmezlik olarak tanımlanır.
• Testis Sonrası (posttestiküler) Faktörler: Azospermi hastalarının yüzde 40'a yakını bu etkenlere maruz kalır. Bunlar sperm atılımındaki anejekülasyon, retrograd ejakülasyon ve kanal tıkanıklığı gibi problemlerdir. 

Bunlara ek olarak nedeni belirlenemeyen azospermi vakaları vardır. Hormonal ve genetik incelemelerle herhangi bir gruba dahil edilmeyen azospermi hastaları en sık karşılaşılan gruptur.  

Testis öncesi ve testis sonrası faktörler daha kolay tedavi edilirken testis kaynaklı tedavilerde başarı oranı bir miktar düşebilir. Azospermi nedenleri olarak sayılabilecek diğer etkenler şöyle sıralanabilir:

• İleri Yaş: Testosteronun düşmesine bağlı sperm üretimi azalır.
• Çevresel Faktörler: Stres, psikolojik sorunlar, agresyon, toplumsal etkenler azospermi tehdidi yaratır. 
• Beslenmede Dengesizlik: Sağlıksız ve kalitesiz yeme, yoğun beslenme, obezite sperm üretimini negatif etkiler. 

Azospermi Belirtileri

Erkek infertilitesi nedenlerinden biri olan azospermi genellikle hiçbir belirti vermez. Nadiren de olsa görülen belirtileri şöyledir: 

• Cinsel arzuda azalma,
• Erkekte sertleşme bozuklukları,
• Saç ve vücut tüylerinde azalma,
• Testis etrafında yumru ve şişme,
• Meni renginde, kokusunda ve kıvamında anormal değişiklikler.

Bu belirtiler başka sağlık sorunlarından da kaynaklanabileceği için sadece bunlara bakılarak azospermi teşhisi koymak mümkün değildir.

Azospermi şüphesi için en geçerli belirti korunmasız düzenli cinsel ilişkiye rağmen çocuk sahibi olamamaktır. Ancak bu da tek başına yeterli değildir. Azospermi teşhisinde sperm analizi yapılması şarttır.

Menide hiç sperm hücresinin olmaması durumunda üroloji/androloji doktoruna müracaat edilerek çeşitli muayene ve tetkikler yapılır, tedavi kişiye özel olarak planlanır.

Azospermi sorunu olan erkeklerin yüzde 60'a yakını tedavi edilebilen nedenlere sahiptir. Yüzde 40'lık hasta grubu için geliştirilen ileri tıbbi tedaviler de büyük oranda sonuç vermektedir.  

Azospermi Çeşitleri Nelerdir?

Azospermi, tıkanıklığa bağlı olan (obstrüktif) azospermi ve tıkanıklığa bağlı olmayan (nonobstrüktif) azospermi olarak 2 gruba ayrılır. 

• Obstrüktif Azospermi: Bu hastalarda asıl sorun meni çıkışında bir tıkanıklık olmasıdır. Canlı sperm olmasına rağmen kanal ya da testislerde oluşan bu sorun nedeniyle meni dışarı atılamaz. Genellikle doğuştan ya da genital bölge enfeksiyonlarından kaynaklanan, darlık ya da tıkanma sonucu oluşan bu durum operasyonla düzeltilebilir. Yapılacak düzeltme ve açma operasyonları sonrası sperm çıkışı sağlanabilir. Tedavi şansı yüksektir.  
• Nonobstrüktif Azospermi: Temelinde tıkanıklığın yatmadığı azospermi vakaları bu grupta yer alır. Genetik ya da hormonal bozukluklar, testislerin yukarda olması, radyasyon gibi etkenler nedeniyle ortaya çıkan bu tabloda menide hiç sperm bulunmaması ya da çok az üretilmesi sorunu mevcuttur. Azospermi sorunu yaşayan erkeklerin yarısından fazlası bu grupta bulunur. Tedavide başarı şansı olanlar olduğu gibi tıbbın yetersiz kaldığı nonobstrüktif azospermi vakaları da vardır. Yine de Mikro TESE gibi işlemler kullanılarak tedavi denenebilir.  

Azospermi Tanısı Nasıl Konur?

Kısırlık şüphesi olan erkeklerde azospermi olup olmadığının anlaşılması için en geçerli tanı yöntemi semen analizi olarak da bilinen spermiogramdır.

Azospermi tanısının koyulması için erkekten iki hafta ara ile alınan meni örneğinin incelenmesi ve bu menilerde hiç sperm hücresi görülmemiş olması gerekir. Canlı sperm hücresi olmayan erkeklere azospermi tanısı koyulur.

Bu aşamadan sonra ön üroloji muayenesi ve kromozom incelemesi gerçekleştirilir. Bu incelemelerin yapılmasının nedeni azosperm olgularında yüzde 10 ila 12 civarında yapısal ve kromozomal sorunların olmasıdır.

Azospermi Tedavisi

Azospermi tedavisi için öncelikle sorunun nereden kaynaklandığı belirlenir ve buna göre tedavi planlaması yapılır.

Azospermi hastası erkekler arasında nispeten daha yüksek başarı elde edilen grup varikoselden kaynaklanan, hormon eksikliğine bağlı gelişen ve sperm kanalında tıkanıklıktan ileri gelen azospermi vakalarıdır. Uygun yapılan tedavilerde kimi zaman sperm çıkışı ve doğal yolla gebelik dahi gerçekleşebilir.

Menisinde hiç canlı sperm hücresi bulunmayan azospermi vakalarında uygulanan tedavi yöntemleri sorunun nereden kaynaklandığına göre şekillenir. Yöntemlerin bir kısmı azospermiyi tedavi etmez ancak gebelik için yeterlidir.

Azospermi tedavileri şunlardır: 

• Cerrahi Operasyon: Tıkanıklığa bağlı azospermi vakalarında cerrahi yöntemlerle tıkanıklığı giderici operasyonun yapılması ile spermin dışarı atılabilmesi sağlanır. 
• Hormon Tedavisi: Azosperminin hormonal bozukluklardan kaynaklandığı hastalara uygulanan ilaç tedavisidir. Tedavinin niteliği hastanın yaşına, genetik özelliklerine, spermiyogram sonuçlarına, hormon durumlarına ve genel vücut özelliklerine göre değişir.  
• MikroTESE (Mikroskop Altında Testiküler Sperm Ekstraksiyonu): En çok tercih edilen ve başarı şansı yüksek olan MikroTESE, menisinde sperm hücresi olmayan erkeklerden operasyonla alınan dokudan sperm elde edilmesi şeklinde yapılır. Testise küçük bir kesi yapılarak dolgun görüntü veren tübüllerden pirinç büyüklüğünde doku örnekleri alınır. Alınan doku mikroskop altında incelenerek sperm aranır. Önceden mikroskop kullanılmadan yapılan TESE işleminin geliştirilmiş versiyonudur.  
• PESA (Perkutan Epididimal Sperm Aspirasyonu): İnce bir enjektör ile testislerin üzerindeki epididime girilir ve içerideki spermler çekilir. Obstrüktif azospermi hastaları için uygundur. 
• TESA (Testiküler Sperm Aspirasyonu): Testislerin bulunduğu kesenin üzerinden enjektör sokularak testis dokusu örneği alınması işlemidir. Spermlere bu şekilde ulaşılmaya çalışılır.   
• Bitkisel Tedavi: Azospermi hastaları tarafından sıklıkla tercih edilen bitkisel tedavinin infertilite tedavisi sürecine destek olduğu yaygın bir kanaattir. Ancak doktor önerisi olmadan kulaktan dolma bilgilerle yapılması durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği için uzman doktorun tavsiyesi aranmalıdır. Bitkisel tedavinin fazla uzatılması ise toksik etki yaratarak tedavi sürecini sabote edebilir.
• Vitamin Tedavisi: Vitamin takviyesi genel sağlık durumunu düzeltmesi açısından önerilir. Fakat erkek infertilitesi yaşayan vakaların doktor tavsiyesi olmadan hiçbir ilaç ve vitamin desteğini kullanmaması önerilir. Kişinin değerlerine bakılarak doktor tarafından planlanmalıdır.

Ürolog Dr. Yaşar Başağa, erkek cinselliğinin her alanında sahip olduğu uzmanlık ve edindiği deneyim ile sayısız olumlu hasta geri dönüşüne sahiptir. En iyi ve en doğru tedaviyi sunmak için sizleri kliniğine bekliyor.